مطالعات پتروگرافی و ژئوشیمیایی افق لاتریتی-بوکسیتی پرمین در شرق شاهین دژ، با نگرشی ویژه بر ژنز آن

افق لاتریتی-بوکسیتی مورد مطالعه در 20 کیلومتری شرق شاهین دژ، در زون ساختاری ایران مرکزی و در داخل آهک های سازند روته قرار گرفته است. از ویژگی های بافتی نمونه های این افق در مقطع نازک، اندازه بسیار ریز کانی های موجود می باشد. بافت های شبه برشی و پورفیری دروغین در نمونه های کردکندی و آغاجری و بافت های اسفنجی و شبه برشی حاوی کنکرسیون-هایی از جنس اکسید آهن و ندرتا اشکالی شبیه به اواوئید در نمونه های علی بالتا مشاهده می شود. نمونه های مناطق کردکندی و آغاجری از کانی های رسی به همراه هماتیت، کوارتز و کربنات ها و در منطقه علی بالتا از هماتیت، دیاسپور، کائولینیت و آناتاز تشکیل شده است. بقایای کانی پیروکسن و قطعات لیتیک اکسید شده حاوی تیغه های فلدسپات دگرسان شده در ذخایر کردکندی و آغاجری ارتباط ژنتیک این لاتریت ها را با سنگ دیاباز محتمل می سازد. بر اساس تقسیم بندی ژئوشیمیایی نمونه های برداشت شده، در محدوده لاتریت تا کائولن بوکسیتی قرار می گیرند. محاسبات تبادل جرم نشان می دهد که در این منطقه عناصر si، ca، na، k، mn و p طی فرایندهای موجود متحرک بوده و عناصر al، ti، zr، th، cr و v غیرمتحرک بوده اند. نسبت عناصر al/zr، al/ti، al/th، al/v و zr/ti در نمونه های برداشت شده با نمونه دیاباز موجود در این منطقه مشابه است، نسبت زوج عناصر نامتحرک در منطقه مورد مطالعه یک روند خطی را نشان می دهد که برروی این خط و نسبت های عناصر مربوطه در سنگ دیاباز نیز قرار می گیرد. علاوه براین، نمودار cr/ni بیانگر آن است که سنگ منشاء این افق در محدوده سنگ های بازیک قرار می گیرد. بدین شکل می توان سنگ دیاباز مطالعه شده را به عنوان سنگ منشاء برای این افق در نظر گرفت. بر طبق روش تجزیه و تحلیل مولفه های اصلی (pca) نمونه های به شدت هوازده از مقادیر مثبت و بالای pc1 و نمونه های نسبتا سالم از مقادیر منفی pc1 برخوردار می باشند. در اینجا pc1 بیانگر شدت درجه هوازدگی و pc2 در ارتباط با ترکیب شیمیایی سنگ های والد هوازده نشده می باشد. بر اساس روش خوشه بندی، عناصر al، ti، zr، fe، th، pb، co و cr در رده عناصر نا متحرک، عناصر si، na، k، rb، y و ba در رده عناصر با بیشترین تحرک و عناصر ca و mg در بین این دو رده کلی قرار می گیرند.